L'individuo sarebbe libero in quanto acconsente alle relazioni che stabilisce con gli altri. Ma questa in realtà è pura illusione, l'illusione del libero arbitrio. Come psicanalisti sappiamo bene che il consenso non è affatto garanzia di libertà. Anzi, i rapporti di sottomissione e di oppressione si fondano inevitabilmente sul consenso. Da un punto di vista psicanalitico, la "servitù volontaria" che analizza La Boétie non ha niente di "volontario" (anche se condividiamo le conclusioni di quel libro geniale, pubblicato oltre trecento anni prima di Freud): si tratta, di fatto, di una sottomissione "non volontaria", nel senso che non è la volontà l'istanza su cui si fonda il consenso dell'oppresso alla propria oppressione. La volontà funziona infatti a livello cosciente, mentre il consenso è sostanzialmente inconscio. Dunque il fatto che un individuo si creda "libero" perché stabilisce rapporti consenzienti con l'altro non ci dice nulla della sua effettiva libertà.
— L'epoca delle passioni tristi de Miguel Benasayag, Gérard Schmit
Esperante: «La unuopulo estus libera ĉar ri konsentas la rilatojn kiujn ri establas kun aliaj. Sed tio ververe estas pura iluzio, la iluzio de libera volo. Kiel psikanalizistoj, ni scias ke konsento tute ne estas garantio de libereco. Tute male; la rilatoj de submetado kaj subpremo estas neeviteble bazitaj sur konsento. De psikanaliza perspektivo, la "vola sklaveco" kiun La Boétie analizas ne enhavas ion de "vola" (kvankam ni konfirmas la konkludojn de tiu brila libro, verkita pli ol tri cent jaroj antaŭ Freud): ĝi estas, fakte, "ne-vola" submetado, laŭ la senco ke konsento de la subpremato ne estas bazita sur la volo. La volo fakte laboras je konscia nivelo, dume la konsento estas preskaŭ nekonscia. Tiel la fakto ke unuopulo sin taksas "libera" ĉar ri establas konsciajn rilatojn kun aliulo, signifas nenion pri ria efektiva libereco.»
Tiun peceton de la libro mi ŝategas. Ne nur tio instigas min al …
Esperante: «La unuopulo estus libera ĉar ri konsentas la rilatojn kiujn ri establas kun aliaj. Sed tio ververe estas pura iluzio, la iluzio de libera volo. Kiel psikanalizistoj, ni scias ke konsento tute ne estas garantio de libereco. Tute male; la rilatoj de submetado kaj subpremo estas neeviteble bazitaj sur konsento. De psikanaliza perspektivo, la "vola sklaveco" kiun La Boétie analizas ne enhavas ion de "vola" (kvankam ni konfirmas la konkludojn de tiu brila libro, verkita pli ol tri cent jaroj antaŭ Freud): ĝi estas, fakte, "ne-vola" submetado, laŭ la senco ke konsento de la subpremato ne estas bazita sur la volo. La volo fakte laboras je konscia nivelo, dume la konsento estas preskaŭ nekonscia. Tiel la fakto ke unuopulo sin taksas "libera" ĉar ri establas konsciajn rilatojn kun aliulo, signifas nenion pri ria efektiva libereco.»
Tiun peceton de la libro mi ŝategas. Ne nur tio instigas min al studi La Boétie... sed ankaŭ rememoras al ni ke ni ne estas liberaj kiam ĉiutage ni estas devigitaj por konsenti al kuketoj, al disdoni informojn pri ni, al cedi niajn rajtojn kaj nian liberecon...
