Mi ne tiom multe legas en esperanto, sed eble mi komentos esperante pri neesperantaj libroj. 😀
El neesperantaj fontoj, ĉiuj citaĵoj estas en mia traduko, se ne estas indikite alie.
Ĉi tiu ligilo malfermiĝos en nova fenestro
Mia lango stumblas ĉiufoje, kiam mi provas prononci “Filikĉjo”, kaj mi estas slavo, malfacile timigita de plurkonsonantaĵoj! Kara Zamĉjo, ĉu vi certas, ke tiu via -ĉj- vere estas karesa sufikso?
En la unua libro (ĉi tie mi celas la unuan el la ses) kantado ŝajnas la ĉefa maniero sorĉadi. Aŭ, pli precize, sorĉado kaj kantado ŝajnas la samo. Elfoj, la salikulo, dolmenuloj, kaj, kompreneble, Tom, kantas ĉar tio estas ilia naturo, kaj ilia naturo estas magia. Ilia kanto estas sorĉo per si mem. En la mondo, kiu estis kreita per kanto, tio certe sencas.
Pasis multe da tempo ekde mi legis la tuton lastafoje, sed se mi ne fuŝmemoras, tio ne daŭros en la postaj libroj, ĉu? Mi ne memoras, ke orkoj havu militan ĥoron aŭ ke Gandalfo batalu kontraŭ Sarumano repe. Kia domaĝo, kiom da perditaj oportunoj!
Mia vojaĝo tra la malnova arbaro preskaŭ same malfacilas kiel tiu de la hobitoj. Tro multe da vortoj, kiuj signifas iajn... arbaraĵojn. Duono da ili diras nenion al mi eĉ post konsulti vortarojn.
“Ŝiaj longaj flavaj haroj ondiĝis laŭ ŝiaj ŝultroj, ŝia robo estis verda, verda kiel junaj karikoj, trastriita de arĝento kiel roseroj, kaj ŝia zono estis el oro, formita kiel ĉeno da iridoj enkrustitaj de l’ palbluaj okuloj de miozotoj. ”
Tio belas. Verŝajne. Nu, miozotojn mi konas. Mi ne memoris la esperantan nomon, sed almenaŭ mi vidis la florojn. Iridoj... nu, mi konas la vorton, mi ne certas, ĉu mi rekonus la floron mem, se ni renkontiĝus en savaĝejo. Kaj pri kariko mia vortaro sciigas min, ke ruse tio estas “карика”. Dankon, kara vortaro, tio estis tre utila.
Mi ne devus prifajfi lecionojn pri biologio en lernejo, ĉu?
Oni kantas pri ĉio ajn en tiu ĉi libro. Ne Holivudo devis ekranigi ĝin, sed Bolivudo.
La tuta serio “Malazan Book of the Fallen” (libroj 1–10)
Post la dua libro mi pensis flankenmeti la serion por nedifinita tempo, sed la komenco de la tria scivoligis min kaj mi legis tri ĉapitrojn en unu vespero. Do, mi supozas, ke mi daŭrigu.
La tuta serio “Malazan Book of the Fallen” (libroj 1–10)
Averto pri enhavo Tuj post la dua libro
La hundetaĉo vivas!
Mi ja suspektis, ke ĝi estos pli malpli ununura postvivanto de la anabazo.
“Sed tio, kompreneble, en la fino nur plikolerigis lian malvirtan parton — krom se tiu povus esti venkita.”
Kial is en “plikolerigis” kaj ne us? Ĝi konfuzas min. Ĉu preseraro?
La originalo estas “But that, of course, would only make the evil part of him angrier in the end – unless it could be conquered.”
Averto pri enhavo Pri parolmaniero de saĝuloj (kaj poste de elfoj, kvankam mi ankoraŭ ne atingis ilin)
«– Kiom longe vi sciis ĉion ĉi? – demandis Frodo denove. – Sciis? – diris Gandalfo. – Mi sciis multon, kion scias nur la Saĝaj, Frodo.»
Sed vi fiaskas taŭge respondi simplegan demandon, kiun eĉ bebo ne miskomprenus.
«Sed se vi celas diri, “sciis pri tiu ĉi ringo”, nu, mi ankoraŭ ne scias, oni povus diri.»
Jes ja, Frodo celis ĝuste tiun ĉi ringon. Ĉu vi aŭdis pri tiel nomata ‘kunteksto’, ulo? La kunteksto estas vera mirindaĵo, kaj, dum ajna konversacio, ĝi haveblas al ĉiuj kunparolantoj, tute senpage. Uzu ĝin, kaj vi povos tuj respondi ĝuste tion, kion aliaj demandas al vi, sen bezono fari tiajn ĉi stultajn precizigajn demandojn viavice. Se vi utiligus la kontekston, vi respondus tiel trafe, ke ĉiuj pensus, ke vi estas sorĉisto aŭ io tia.
“Mi eble forestos dum kelka tempo; sed mi revenos vidi vin, tiel baldaŭ kiel mi nur povos. Atendu min, kiam vi revidos min! ”
La lastan frazon mi ne komprenis sen rigardi la originalon. Ĝi ŝajnas iom tro laŭvorta traduko de “Expect me when you see me!”
Mi kontrolis tri rusajn tradukojn kaj el ili du simple ellasas tiun frazeton (jen kvalito!) kaj la tria uzas ion kiel “Atendu ke mi venos neatendite”. Nu, tiun lastan mi ŝatetas, ĝi sonas iom sorĉistece.
“... ŝi estis naŭdek-naŭ-jara, kaj skribis rismojn da bonaj konsiloj dum pli ol duonjarcento.”
“Rismo” estas en 1OA, ĉu serioze?! Kial iu pensis ĝin oficialiginda? Mi suspektas konspiron de eldonejaj kaj papervendejaj premgrupoj.
«La Retikul-Baginzoj malridetis, kaj scivolis, kion signifas “ricevas sian heredaĵon”»
Ha, mi ŝatas tiun “malridetis”.
Do mi heroe legis ĉiujn antaŭparolojn kaj enkondukojn, kiujn Tolkien, mi supozas, metis tie por fortimigi nesufiĉe paciencajn legantojn. Mi ne dubas, ke hobitoj inter ni adoregis la ĉapitretojn pri administrativa disdivado de Provinco, kaj, speciale, pri fumado de la malfalsa herbo; nek ke ili postulis ke ankaŭ la famaj genealogiaj libroj nepre estu aldonitaj kiel aparta enkonduka volumo. Bonŝance por la cetero de ni tio ne estis farita. Tamen por kontentigi la hobitojn iomete, Bertilo Wennergren tradukis la apendicon pri la provincaj analoj kaj tiu estis metita tuj post la enkondukoj, por oni ne venu al la ĉefa teksto tiel rapide.
Averto pri enhavo Nu, mi ja malkaŝas grandan parton de la intrigo. Sed ĉu iu ankoraŭ ne scias kio okazas en ĉi verko?
Parenteze, mi neniam legis la trilogion originale. La unuan volumon rustraduke mi legis dum adoleskaĝo. Post multaj jaroj mi vidis tiun tradukon kritikata pro tio, ke ĝi tute senkiale kaj nenecese ŝanĝas stilon kaj tonon de priskriboj kaj “plibeligas” dialogojn, do nuntempe mi certe ne taksus ĝin alte. Sed tiutempe mi ŝategis ĝin. Ĉar tiuj estis ankoraŭ tempoj antaŭ la interreto venis, trovi librojn en mia urbeto ne facilis, kaj mi devis atendi kelkajn jarojn antaŭ ke mi sukcesis legi la daŭrigon. Ĝi estis iom da elrevigo. Mi ne certas, ĉu mi finlegus ĝin se ne estus entoj. Mi adoris entojn! La plej amindaj estuloj post katoj, entoj ja estas. Unu el la ĉefaj kialoj de mia malŝato estis tiu renaskiĝo de Gandalfo. Kara aŭtoro, se vi faris min priplori ies morton, ne reaperigu la mortinton post kelkaj ĉapitroj kvazaŭ nenio okazus. Tio aspektigas vin iluziisto en vaganta cirko kaj min – vilaĝa naivulo pro kredi viajn simplajn artifikojn.
La kunularo ripozas apud fajro. – Gandalfo! Vi fariĝis Blanka nun, ho Gandalfo! – Jes ja. Kaj mi devas diri al vi, Gimlio, tiu via kuŝejo de kreto en Morio ververe estas enorma!
Averto pri enhavo religio, moke
“Sed apenaŭ Ar-Parazono surpaŝis la Benitan Bordon, la valaroj alvokis Iluvataron, kaj la Kreinto ŝanĝis la mondon tiel, ke inter Numenoro kaj la Senmortaj Landoj kreiĝis fendo, kie dronis la tuta numenora invadintaro.”
Tuj videblas tre klare, ke Iluvatoro estas inspirita de nia kara Dio el la Malnova Testamento. Anstataŭ kviete, sensange kaj antaŭtempe detronigi unu tro ambician reĝon, la bonkorulo haste dronigas milojn da grandparte senkulpaj maristoj.
“Numenoranoj koloniis la bordojn de Mez-Tero. Komence ili klerigis kaj helpis la lokanojn, sed poste iliaj havenoj fariĝis fortresoj, kaj ili komencis kolekti tributon de la homoj de Mez-Tero.”
Ĉu do “fortreso” estas vorto? Kia surprizo!
(Serioze, mi ne estas speciale bonligvema, sed mi fiaskas vidi, kial ĉi-kuntekse simpla “fortikaĵo” ne taŭgus. Tio ĉi estas el mallonga rerakonto de Silmariliono fare de Korĵenkov, do ankoraŭ ne temas pri tradukado)